Stanisław Osiecki (1875-1967). Polityk z pasją

Rekomendacja zgłaszającego:

Dzieło autorstwa dr. Mateusza Ratyńskiego jest oryginalną i pierwszą na rynku wydawniczym książką wszechstronnie przedstawiającą życie i działalność wybitnego polityka ruchu ludowego, działacza turystycznego, krajoznawczego, sportowego i lotniczego Stanisława Osieckiego. Poprzez jego bogaty życiorys autor pokazał w siedmiu rozdziałach dzieje ruchu ludowego, wsi, parlamentaryzmu, turystyki i sportu na tle najważniejszych wydarzeń w okresie zaborów, II RP, II wojny światowej i PRL. Biografia jest bogata w oryginalne treści merytoryczne, fachowo opisane zdarzenia i zjawiska, zawiera syntezę życia politycznego i społecznego XX wieku. Monografia nie pozostawia czytelnika bez odpowiedniego wyjaśnienia faktów historycznych i pokazania szerszego tła dziejów, dzięki czemu, mimo naukowego charakteru, jest przystępna i przyjazna dla czytelnika.

Życie tytułowego bohatera było ściśle związane z dziejami Polski, Mazowsza i Warszawy. Stanisław Osiecki urodził się i wychowywał w Ciechanowie. Od 1891 r. mieszkał w Warszawie, gdzie uczył się i pracował jako buchalter i dyrektor fabryki w Towarzystwie Akcyjnym Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T. Werner”. Osiecki był zaangażowany w działalność niepodległościową. Pracował społecznie w Towarzystwie Kultury Polskiej Aleksandra Świętochowskiego, organizacji szerzącej oświatę wśród robotników i włościan. Był pionierem i sponsorem ruchu ludowego w Królestwie Polskim, należał do pierwszego ugrupowania chłopskiego – Polskiego Związku Ludowego, za co był więziony przez carski aparat represji w 1907 r. Zasiadał we władzach Towarzystwa Kółek Rolniczych im. Stanisława Staszica, Towarzystwa Kooperatystów, Towarzystwa Opieki nad Wychodźcami oraz Towarzystwa Opieki nad Inwalidami. Należał do Stowarzyszenia Zawodowego Pracowników Technicznych i Przemysłowych, Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Warszawie. Był jednym z liderów „Zarania”, w okresie I wojny światowej – współtwórcą i członkiem władz PSL i PSL „Wyzwolenie” oraz skarbnikiem skupiającego lewicę niepodległościową Centralnego Komitetu Narodowego.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Stanisław Osiecki działał w PSL „Piast” i Stronnictwie Ludowym. Przyjaźnił się i blisko współpracował z Wincentym Witosem i Maciejem Ratajem. Piastował liczne ważne stanowiska państwowe, m.in. posła (1919-1927), wicemarszałka sejmu (1919-1925), ministra reform rolnych (1923), ministra przemysłu i handlu (1925-1926), senatora (1935). Był ceniony za swoją wiedzę ekonomiczną, pracowitość, kompromisowość i umiarkowanie.
Obok pracy politycznej Osiecki wykazał się jako bardzo ważny i powszechnie szanowany działacz turystyczny, krajoznawczy, sportowy i lotniczy. Jeszcze w okresie zaborów należał do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, był również współtwórcą Sekcji Górskiej PTK przekształconej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. W okresie II RP Osiecki należał do najważniejszych działaczy sportowych, turystycznych, krajoznawczych i lotniczych w kraju. Był prezesem następujących organizacji: Zarządu Głównego Związku Polskich Związków Sportowych (1923-1928), Zarządu Głównego Polskiego Komitetu Olimpijskiego (1925-1928), Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej Państwa (1925-1926), Zarządu Głównego Związku Polskich Towarzystwa Turystycznych (1927-1938) oraz Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1932-1936). Zasiadał przez wiele lat we władzach Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego. Jego wielkim sukcesem było wybudowanie w latach 1920-1925 do dziś działającego schroniska dla turystów na Hali Gąsienicowej w Tatrach. Z rekomendacji polityka pracownikiem ministerialnym był znany popularyzator krajoznawstwa Mieczysław Orłowicz.
W czasie oblężenia Warszawy przez Niemców we wrześniu 1939 r. Osiecki pełnił funkcję komendanta okręgu nr XXVI (Żoliborz-Marymont) Straży Obywatelskiej Warszawy. W kolejnych latach był jednym z przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, w latach 1940-1945 piastował stanowisko przewodniczącego Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego. Po zakończeniu wojny Osiecki należał do liderów niezależnego od komunistów PSL Stanisława Mikołajczyka. Był posłem w Krajowej Radzie Narodowej (1945-1947) i w Sejmie Ustawodawczym (1947-1950). W styczniu 1946 r. uczestniczył jako delegat polski w pierwszej sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w Londynie. Należał również do współtwórców powojennego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Pozostając lojalny wizji niezależnego ruchu ludowego, turystycznego i krajoznawczego odszedł z życia publicznego po 1950 r.
Podstawa źródłowa książki powstała dzięki imponującej kwerendzie w osiemnastu instytucjach m.in.: Archiwum Akt Nowych, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Archiwum Narodowym w Krakowie, Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego, Archiwum Państwowym w Lublinie, Archiwum Państwowym w Warszawie, Archiwum Senatu RP, Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Muzeum Sportu i Turystyki, Muzeum Ziemi Mazowieckiej oraz Muzeum Andrzeja Struga (oddział Muzeum Literatury). Na uwagę zasługuje staranna redakcja oraz imponująca wkładka ilustracyjna zawierająca kilkadziesiąt ciekawych kolorowych fotografii.

Naszym zdaniem książka Stanisław Osiecki (1875-1967). Polityk z pasją zasługuje na uhonorowanie w 29. edycji „Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej” w kategorii „Monografia oraz inne opracowania krajoznawcze”. Publikacja jest oryginalnym i rzetelnym dziełem, dowodem zaangażowania w badaniach historycznych i pracowitości autora. Wielką zasługą Mateusza Ratyńskiego jest przybliżenie potomnym nieznanej w powszechnej świadomości postaci Osieckiego, bardzo ważnego polityka i działacza społecznego. Ponadto biografia jest ważną i nowatorską syntezą ruchu krajoznawczego i turystycznego, do której powinien obowiązkowo zajrzeć każdy przyszły badacz historii XX wieku.